Spelen met treinen
Modelspoor kent vele facetten. Sommige modelspoorders houden van extreem gedetailleerde stukjes werkelijkheid en/of rijden volgens dienstregeling. Anderen kunnen al genieten van het spelen met treinen op een bescheiden modelbaan. De meeste kinderen vallen eerder in de laatste categorie, maar ook voor veel volwassenen heeft het nog aantrekkingskracht. Het oer-idee stamt eigenlijk van een artikel in het duitstalige blad Miniatuurbanen (Miba). Hierin verschijnen regelmatig artikelen over het spelen met modeltreinen, maar in het februarinummer van 1996 beschrijft Wolfgang Hüpper hoe hij in de jaren 1966-1972 een modulebaan voor thuis heeft gemaakt. Dit artikel was één van de inspiratiebronnen voor C-TRAK.
Oorsprong van het concept
C-TRAK zelf is gebaseerd op T-TRAK. T-TRAK is een uitvinding van een vrouw, de Amerikaanse Lee Monaco-FitzGerald. Het idee is geboren toen zij en haar echtgenoot Jim Fitzgerald in 2000 en 2001 een aantal reizen maakten naar Tokyo. Jim was onder andere gevraagd als spreker tijdens de International Model Railroad Convention in augustus 2000, waar destijds al werd geëxposeerd met NTRAK modules. In maart 2001 schreef Lee haar eerste artikel over hoe een aantal Japanse modelspoorders zeer gedetailleerde kleine modules bouwden. In juli 2001 had ze de eerste 3 T-TRAK modules gemaakt. Aansluitend op de Convention van 2001 schreef Lee in september het eerste echte artikel over T-TRAK.
Het concept groeit
In het voorjaar van 2002 waren de eerste commerciële T-TRAK modules al beschikbaar. Ook in het buitenland kwam steeds meer interesse, bijvoorbeeld in Australië. De eerste T-TRAK Convention was de Capitol Limited 2004 Convention in Chantilly, Virginia, met een baan van 36 meter lengte. Sindsdien is er steeds meer aandacht gekomen voor het principe. In 2014 waren er ruim 70 T-TRAK clubs wereldwijd.
In het juninummer van 2016 heeft Model Railroader twee artikelen gewijd aan het bouwen van een twaalftal modules door de redactie, inclusief een 10-delig video blog.
Enkele modules gemaakt door de redactie van Model Railroader, juni 2016
C-TRAK als logisch vervolg
De artikelen in Model Railroader was voor enkele leden van de Modelspoorclub Deventer (MSCD) aanleiding om een dergelijk concept te gebruiken voor een jeugdbaan. Het gemakkelijk kunnen transporteren, opbouwen en opslaan was een vereiste. Voor de jeugd is
het robuuste materiaal van het my world programma zeer geschikt. Samen was dit een ideale combinatie. Op basis van 3 rechte stukken rails en de boogstralen R1 en R2 werd het T-TRAK concept aangepast voor het railsysteem van Märklin.
De modules zijn geschikt voor serieuze modelbouw als voor modelbouw met en door jeugd. Links een C-TRAK module gebouwd door een modelbouwer, rechts door een jeugdlid (6 jaar).
De eerste jeugdbaan werd geïntroduceerd op de modelspoorbeurs in Zutphen in maart 2017, gevolgd door een wereldrecord in december. De vereniging hoopt hiermee zowel jeugdigen als volwassenen te interesseren voor de fascinerende hobby. C-TRAK leent zich bijvoorbeeld ook goed voor toepassingen in het onderwijs van creatieve- of technische vakken.
Eerste optreden van de jeugdbaan (MSCD)
Eind 2017 vond in tijdens de Modelspoorbeurs Zutphen het vestigen van het eerste wereldrecord plaats, waarbij banen van verschillende verenigingen en modules van deelnemertjes werden gecombineerd tot een lengte van 18 meter (70 modules). Sindsdien zijn er op talloze beurzen (pre-Corona) banen te zien geweest, vaak bestaande uit modules van meerdere verenigingen. Zo waren banen o.a. te zien tijdens OnTrax, Rail, Eurospoor, Houten Digitaal, Modelspoordagen (Rijswijk) en de Märklin Tage.
Banen van RCU, Promospoor en MSCD tijdens Rail 2018 in Houten
Ook Märklin zelf zag de voordelen van modulaire banen met MyWorld rails op kind-hoogte. De MSCD en RCU werden uitgenodigd voor de Märklin Tage in 2019 en zowel in 2019 als 2020 lieten zij de leden van de MSCD tijdens de Spielwarenmesse in Nürnberg banen zien op C-TRAK ideeën gebaseerd.
Märklinbaan tijdens Spielwarenmesse 2020
Tijdens de Corona periode is er helaas weining te zien geweest van C-TRAK, maar sinds september 2022 krabbelt de aandacht weer gestaag op. De meest recente ontwikkelingen hebben te maken met de wijziging van Märklin van de geometrie van de rechte rails en wissels en de prijs van hout. Daarom is er vanaf 2023 onderzoek gestart naar de bruikbaarheid van salon-/bijzettafeltjes van IKEA (Lack) als alternatief voor de momenteel meest gebruikte modules uit 9 mm populieren multiplex.
Conceptstudie van Lack tafeltje tijdens On traXS 2023 (RCU).